Iedereen heeft wel eens last van piekeren, maar in sommige gevallen gaat het je hele leven beheersen in negatieve zin.
Je kan dan last krijgen van uitstelgedrag, negatieve gevoelens en zelfs lichamelijke kwaaltjes.
Piekeren is dus helemaal niet goed voor je gezondheid.
Maar wat zijn eigenlijk de oorzaken van piekeren en welke tips werken écht om het piekeren te stoppen?
Hieronder komt je te weten wat piekeren precies is en hoe je je piekergedrag kan stoppen.
Wat is piekeren?
Mensen die piekeren, denken heel vaak of voortdurend aan negatieve dingen en problemen zonder dat ze daarbij tot een oplossing komen.
Zij denken in cirkels en blijven maar doormalen. Dit kan eventueel leiden tot depressie en andere stoornissen.
Piekeren levert heel weinig of niets op. Integendeel, je verliest er net erg veel energie door.
Daar komt nog eens bij dat piekeren je gevoelens en je acties sterk beïnvloeden. Je wordt bijvoorbeeld onzeker, gefrustreerd, angstig of je schiet maar niet in actie.
Vaak leidt piekeren tot nog meer piekeren over het piekeren en op die manier beland je in een vicieuze cirkel met alle gevolgen van dien.
Mensen piekeren over van alles en nog wat. Dit kan gaan over concrete zaken als het werk, het gezin, de relatie, gezondheid, wat anderen van ons vinden, etc.
Vaak piekeren mensen over zaken die nooit gebeurd zijn of nooit gaan gebeuren. Ook zijn er veel mensen die piekeren over dingen die in het verleden gebeurd zijn, zaken die je dus niet meer kan veranderen.
Piekeren is heel normaal en iedereen doet het wel eens. Na een tijdje gaat het weer over. We laten ons leven er niet door leiden.
Toch zijn er mensen bij wie het piekeren kan uitgroeien tot een gewoonte of een echte obsessie.
In dit geval gaat het piekeren hun leven beheersen en hebben ze er zelf geen vat meer op. Echte piekeraars zijn voortdurend aan het piekeren.
Ze piekeren vaak ook over het piekeren. Voor hen is het belangrijk om andere denkwijzen aan te leren.
Oorzaken van piekeren
Piekeren kan voortkomen uit meerdere oorzaken.
Het kan aan je persoonlijkheid en karakter liggen, maar je kan ook erg veel last krijgen van piekeren als je stress ervaart.
Hieronder lichten we de meest voorkomende oorzaken van piekeren verder toe.
Persoonlijkheid
Iedereen heeft een andere persoonlijkheid. De een denkt nu eenmaal veel meer na dan de ander.
Sommigen kunnen hun gedachten minder goed onder controle houden en hebben dus meer aanleg tot piekeren.
Anderen maken zich niet snel zorgen over allerhande zaken en hebben minder snel de neiging tot piekeren.
Het kan dus voor een groot stuk aan je persoonlijkheid liggen of je veel piekert of niet.
Stress
Er bestaat een sterke relatie tussen piekeren en stress. Mensen die onder grote druk staan in hun leven door bepaalde zaken of gebeurtenissen, hebben veel meer de neiging om te gaan piekeren.
Ze maken zich zorgen over de situatie waarin ze zich bevinden en zonder dat ze het beseffen komen dezelfde gedachten steeds weer naar boven.
Door stress, ga je meestal meer moeite krijgen met inslapen. Tijdens het wakker liggen, komen er al snel een hoop gedachten naar boven.
Je hebt moeite met al die gedachten te stoppen waardoor je je de volgende dag enorm vermoeid voelt.
Als dit zo een tijdje doorgaat, krijg je nog meer stress en ga je nog meer piekeren.
Mentale problemen
Mensen met mentale problemen zoals angststoornissen gaan vaak piekeren over hun problemen.
Ze maken zich voortdurend zorgen over de angsten die ze hebben waardoor de onzekerheden alleen maar nog meer versterkt worden.
Mentale problemen kunnen een oorzaak zijn van piekeren, maar het kan ook een gevolg zijn.
Als je piekergedrag lange tijd aanhoudt kun je psychische problemen ontwikkelen omdat je je hersenen uitput door de constante negatieve stroom van gedachten.
Stoppen met piekeren? 15 tips
Als je merkt dat je in een vicieuze cirkel zit van piekergedrag, is het belangrijk dat je er iets aan gaat doen.
Overmatig piekeren neemt erg veel tijd in beslag en het gaat vaak ten koste van je concentratie.
Je ligt er wakker van en voor je het weet val je in een depressieve spiraal. Ook lichamelijke klachten kunnen opduiken zoals een opgejaagd gevoel, spierpijn, migraine en hartkloppingen door stress.
De volgende tips kunnen je helpen om je piekergedrag drastisch te verminderen.
1. Controleer je piekergedrag
Het feit dat je je bewust bent van je piekergedrag is al een eerste stap in de goede richting.
Nu kun je je piekergedrag beter controleren. Probeer om op bepaalde tijdstippen per dag aandacht te besteden aan het piekeren en doe het enkel op deze afgesproken momenten.
Spreek bijvoorbeeld met jezelf af dat je drie keer gedurende je dag een kwartier lang mag piekeren.
Ga er op die momenten helemaal in op. Daag jezelf uit door te vragen wat het ergste is dat er kan gebeuren.
Laat je gedachten de vrije loop en probeer op andere momenten van de dag het piekeren tot een minimum te beperken.
2. Pak de oorzaak aan
Ga op zoek naar de oorzaak van je gepieker.
Waarom ben je zoveel aan het piekeren? Komt dit door een gebeurtenis? Heb je erg veel stress?
Probeer te achterhalen wat er precies voor zorgt dat je maar blijft malen en pak dan die oorzaak aan.
3. Identificeer je angsten
Als je last hebt van piekeren, ben je vaak ergens bang voor.
Het is belangrijk dat je het gesprek aangaat met het stemmetje in je hoofd. Stel jezelf vragen als: ‘waar ben je bang voor? of ‘wat kan er gebeuren?’.
Ontdek waar je zo bang voor bent. Eenmaal je ziet waar je angst echt over gaat, ontdek je vaak dat het een kinderlijke angst is.
Hoe verder je in het gesprek gaat en hoe meer je luistert, hoe beter je je gedachten kunt stoppen.
4. Verzet je gedachten
Je gedachten regelmatig verzetten kan helpen om het piekeren te beperken.
Leid je hersenen af van het vele piekeren door te gaan sporten, vrienden te bezoeken, een boek te lezen, muziek te beluisteren, een film te kijken etc.
Je hersenen zijn niet goed in multitasken. Zet ze dus aan het werk met iets leuks zodat ze de kans niet krijgen om te gaan piekeren.
5. Roep jezelf een halt toe
Als je merkt dat je weer aan het piekeren bent, stop je gedachten dan door bijvoorbeeld in je handen te klappen.
Het werkt nog beter als je er ‘stop’ bij zegt. Vlak daarna kun je best even iets anders gaan doen.
Dit kan een kleine actie zijn: naar het toilet gaan, iets te drinken nemen, je handen wassen…
Betrap je jezelf opnieuw op piekergedrag, dan doe je gewoon dezelfde oefening opnieuw.
6. Praat over je zorgen
Bedenk eens over welke zaken je voortdurend aan het piekeren bent.
Het kan helpen om deze zaken luidop te bespreken met een goede vriend of vriendin.
Op die manier blijven je gedachten geen rondjes draaien in je hoofd en kun je de dingen beter op een rijtje krijgen. Je zal merken dat het meestal helemaal niet zo erg is als het lijkt.
Door je piekergedachten met iemand te delen, kun je weer met een frisse blik naar de dingen kijken.
7. Relativeer je problemen
Als je voortdurend piekert, ben je na een tijdje niet meer in staat om goed te relativeren.
In je hoofd ga je al je problemen sterk overdrijven zonder dat je je hier bewust van bent.
Vaak verlies je ook uit het oog dat jij niet je gedachten bent. Jij bent niet het stemmetje in je hoofd. Door je dit weer te herinneren, creëer je rust en ruimte en kun je de dingen weer beter relativeren.
8. Schrijf je zorgen van je af
Je zorgen op papier zetten kan helpen om meer grip te krijgen op je piekergedrag. Je gaat opschrijven waar je je zorgen over maakt.
Je ziet het dan zwart op wit staan en dit helpt om de constante herhaling van deze gedachten in je hoofd te stoppen.
Houd een dagboek bij en schrijf desnoods ’s nachts je zorgen op als het gepieker je wakker houdt.
9. Zorg goed voor jezelf
Mensen die veel piekeren zitten vaak niet goed in hun vel.
Wanneer je je goed in je vel voelt, ga je minder de neiging voelen om te piekeren. Zorg er dus voor dat je voldoende rust en ontspanning neemt.
Probeer slechte gewoontes af te leren (sigaretten, alcohol,..) en kijk eens naar je eetpatroon.
Drink je wel genoeg water en krijg je wel genoeg vitaminen en mineralen binnen?
10. Richt je aandacht op positieve dingen
Tijdens het piekeren som je vaak alle dingen op die niet zo goed gaan.
Je focust je voortdurend op negatieve dingen en gaat deze ook nog vaak overdrijven.
Dit heeft een grote impact op hoe je je voelt. En als je je slecht voelt, ga je nog meer piekeren.
Probeer eens om op te sommen wat er wel allemaal goed gaat.
Dit kunnen kleine dingen zijn zoals: ‘ik heb mij zus laten lachen vandaag’ of ‘wat voelde het zonnetje heerlijk aan op mijn gezicht’.
Wees je ervan bewust als je een negatieve gedachte hebt en buig deze daarna om in iets positiefs.
Meer tips om positief te blijven denken? Lees dan dit artikel.
11. Ontwikkel gezonde affirmaties
Weet je niet goed hoe je positief kan denken? Probeer dan eens om gezonde affirmaties te ontwikkelen.
Een gezonde affirmatie is een soort positieve mantra die je opzegt in je hoofd. Dit kan over alles gaan: je gezondheid, je werk, je lichaam, etc.
Door een krachtige affirmatie regelmatig in je hoofd te herhalen, gaan je hersenen na een tijdje ook echt geloven dat dit zo is.
Je leert jezelf als het ware om positief over jezelf en je leven te denken. Eens je dit bereikt, ga je ook positief gedrag vertonen. Het piekeren houdt dan vanzelf op omdat je je veel beter in je vel voelt.
12. Breng je aandacht naar het heden
We piekeren meestal over dingen die in het verleden liggen of dingen die in de toekomst liggen.
Door je aandacht op het huidige moment te richten, kun je het piekeren stoppen. Je aandacht in het nu brengen kun je doen door middel van meditatie of ademhalingsoefeningen.
Eckhart Tolle heeft een leuk trucje bedacht om je aandacht in het moment te brengen:
Houd je beide handen recht naar voren en beeld je in dat de toekomst zich buiten je rechterhand bevindt en het verleden buiten je linkerhand.
Breng daarna je aandacht naar de afstand tussen je twee handen. Deze ruimte stelt het heden voor.
13. Wees jezelf
Volg je eigen pad en stop met jezelf te vergelijken met anderen.
Vaak piekeren we ook over wat anderen van ons denken.
Je creëert dan beelden in je hoofd over hoe de ander jou ziet of beoordeelt. Dit heeft totaal geen zin. Leef je eigen leven en ga ervoor.
14. Ruim je huis op
Piekeren betekent dat je chaos hebt in je hoofd.
Wat kan helpen om deze chaos weg te krijgen is je structuur aan te brengen in je dagelijkse leven. Een goede tip is om je huis eens helemaal onder handen te nemen.
Ruim alles op en geef dingen die je toch niet meer gebruikt weg. Doe je administratie en zorg ervoor dat alles netjes en overzichtelijk is.
Als je heel je leefomgeving op orde hebt, ga je je ook veel beter voelen in je hoofd.
Het ordenen en structureren van je leven zorgt voor rust waardoor je gepieker gaat afnemen.
15. Richt je op wat je kunt controleren
We gaan vaak piekeren als we het gevoel krijgen dat we de controle verliezen.
Richt je daarom op de dingen die je wel kan controleren. Focus je op de fysieke wereld zoals je eigen lichaam.
Doe een bodyscan en ga elk lichaamsdeel af. Als je rust voelt in je handen, ga je verder met je armen en schouders.
Je kan elk lichaamsdeel zachtjes bewegen en losmaken tot je je helemaal ontspannen voelt.
Doordat je focus zo sterk ligt op je lichaam, zullen je gedachten stilaan vervagen.
