6 Belangrijke Wijsheden Die Je Kunt Leren Van Het Boeddhisme 

Vraag je je af waarom een Oosterse Godsdienst als het Boeddhisme in de smaak lijkt te vallen bij zo veel Nederlanders?

Wat representeert dat sereen zittende beeldje, met haar als een druiventros?

Dit en nog veel meer over het Boeddhisme ontdek je hier.

In dit artikel leer je hoe Boeddhisme je kijk op het leven kan veranderen, zodat ook jij die innerlijke vrede kunt vinden.

Wat is Boeddhisme?

Boeddhisme is een spirituele traditie waarbij de persoonlijke spirituele ontwikkeling centraal staat. Aanhangers proberen een diep inzicht te verkrijgen in de ware natuur van het leven.

Het ultieme doel van boeddhisten is om het Nirvana te bereiken.

Dit is een staat van zijn waarbij er geen lijden of verlangen meer bestaat en waarbij de persoon in kwestie verlost wordt van de effecten van Karma en van de cyclus van geboorte en sterven.

Dé Boeddha was Siddhartha Gautama, een wijze die ergens tussen de zesde en vierde eeuw voor Christus in het oude India leefde.

Boeddhisten geloven niet in een persoonlijke God. Zij geloven dat het leven eindeloos is en dat het onderhevig is aan voortdurende veranderingen, aan lijden en aan onzekerheden.

Ons leven is volgens hen eindeloos omdat de ziel steeds weer reïncarneert in een ander lichaam na de dood. Dit gebeurt totdat de ziel leven na leven vol lijden en levenslessen eindelijk het pad van de verlichting gevonden heeft.

Een feit waar boeddhisten erg in geloven is dat alles voortdurend in verandering is omdat geen enkele staat van zijn, goed of slecht, kan blijven duren.

De voornaamste oorzaak van ons lijden is volgens de hen dat we steeds weer de fout maken te denken dat iets blijft duren.

Het ontstaan van het Boeddhisme

De geschiedenis van het boeddhisme kan teruggeleid worden naar het verhaal van de zoektocht naar wijsheid van één man. Hieruit ontwikkelden zich de verschillende onderwijzingen en levenswijzen van het Boeddhisme.

De Boeddha

De echte naam van dé Boeddha is Siddhartha Gautama. Hij werd zo’n 2500 jaar geleden geboren in een koninklijke familie, ergens waar het land Nepal nu gesitueerd is.

Zijn vader wilde de jonge prins behoeden voor het lijden van de wereld, waardoor hij opgesloten binnen de paleismuren een leven van luxe en overvloed leefde.

Hij had er geen benul van wat ouderdom, ziekte en armoede was, omdat zijn vader deze toestanden bewust buiten het paleis hield.

Tot Siddhartha op een dag besloot om het paleis te verlaten, waarop hij een oude man, een zieke en een lijk te zien kreeg. Even later ontmoette hij ook een bedelmonnik.

Deze beelden lieten zo’n sterke indruk op hem na dat hij het hele bestaan in vraag stelde. Hij besloot om alle materiële bezittingen en gehechtheden achter zich te laten, waaronder ook zijn vrouw en kind, en begon zijn leven opnieuw als bedelmonnik.

Sidenote: De Boeddha werd geboren als prins in een luxueus paleis. Toen hij op een dag voor het eerst in aanraking kwam met de miserie van de buitenwereld, veranderde hij voorgoed en koos het leven van een bedelmonnik.

Volgens de geschriften zat Siddhartha op een dag, na jaren van lange omzwervingen en spirituele ontwikkeling, onder een boom, helemaal verdiept in zijn meditatie over het leven.

Hij wilde niet van zijn plek wijken, zelfs niet om te eten, voordat er iets binnenin hem veranderde, voordat hij ‘verlicht’ was.

Na dagen herkende hij plots de oorzaak van het lijden en het verdriet en was hij er vrij van. Hij had een diep inzicht in de natuur van alle fenomenen. Hij was ‘verlicht’.

Dit bracht zo’n vrijheid met zich mee dat onverlichte wezens waarschijnlijk niet kunnen begrijpen wat hij toen plots allemaal begreep. Dit gebeurde onder de Bodhi boom (lett.de boom van de verlichting).

Op dat moment stapte hij van het pad van lijden en hergeboorte naar het pad van verlichting en werd dus bekend als de ‘Boeddha’, wat ‘de ontwaakte’ betekent. Zijn leer was die van het pad naar de verlichting.

De Boeddha kreeg meer en meer aanhangers en zijn onderricht viel in goede aarde bij veel mensen van alle klassen en kasten van de toenmalige maatschappij.

Tot op de dag van vandaag wordt Boeddhisme tot één van de wereldgodsdiensten gerekend, al is het in de kern eigenlijk eerder een filosofie.

Sidenote:

Wat had de Boeddha nu precies ontdekt?  Hij probeerde zijn leer vast te leggen in de ‘vier nobele waarheden’:

1. De waarheid dat er lijden bestaat
2. De waarheid dat het lijden een oorzaak heeft
3. De waarheid dat het lijden kan worden beëindigd
4. De waarheid van het pad dat ons van het lijden bevrijdt (het achtvoudige pad)

We hunkeren en hechten ons aan veranderlijke toestanden en dingen. Deze verlangens kunnen nooit echt verzadigd worden, met pijn en lijden tot gevolg. Dit hunkeren houdt ons gevangen in Samsara: de eindeloze cyclus van geboren worden en terug sterven.

Door Nirvana te bereiken, beëindig je het lijden en de beste manier om dat te doen is door het Achtvoudige pad te volgen. Dit achtvoudige pad is een leidraad voor een levenswijze en dat uiteindelijk leidt tot de opheffing van het lijden.

Het achtvoudige pad voor het opheffen van het lijden

1. Juist inzicht: Al onze acties hebben gevolgen. Het juiste inzicht hebben is heel belangrijk. Dit komt via de vier nobele waarheden.
2. Juiste intenties, juiste gedachten en juiste bedoelingen.
3. Juist spreken: niet liegen, geen grove woorden gebruiken, niet roddelen, bedachtzaam spreken.
4. Juist handelen: Niet doden(ook geen dieren), niet stelen, geen seksueel wangedrag.
5. Juiste wijze van levensonderhoud: geen handel in wapens, prostitutie, geen handel in levende wezens voor vleesproductie of iedere andere handel in levende wezens, geen handel in vergif of bedwelmende middelen.
6. Juiste inspanning: Slechte gedachten vermijden, overwinnen van slechte gedachten, opwekken van heilzame en positieve gedachten. Het tot groei brengen van positieve gedachten.
7. Juiste aandacht, juiste meditatie: bewustzijn van lichaam, geest, gevoelens, mentale objecten…
8. Juiste concentratie

Boeddhisme in een notendop

• Boeddhisten geloven dat niets vaststaat of permanent is. Verandering is altijd mogelijk
• Bij Boeddhisme gaat het niet over de relatie tussen een God en de mensheid. Ze geloven niet in een persoonlijke Godheid.
• Boeddhisme is gebaseerd op Siddhartha Gautama’s queeste naar verlichting rond de 6^e eeuw V.C.
• Momenteel bestaan er zo’n 376 miljoen volgers van de Boeddhistische leer
• Boeddhisme is 2500 jaar oud
• Het pad naar de verlichting gebeurd door het beoefenen en ontwikkelen van deugdzaamheid, meditatie en wijsheid
• Er bestaan verschillende stromingen van Boeddhisme, waaronder Theravada Boeddhisme en Mahayana Boeddhisme de invloedrijkste zijn.

  Boeddhisme in Nederland

Boeddhisme krijgt beetje bij beetje meer aanhang in Nederland. Aan de Universiteiten in Nederland werd er voor het eerst onderzoek naar verricht in de tweede helft van de 19e eeuw.

Door de sterke terugval van het Christendom en de toenemende ruimdenkendheid van de bevolking krijgen de Boeddhistische ideeën meer en meer aandacht. Volgens een recente studie blijkt dat er 57 000 Nederlanders zijn die zich tot het Boeddhisme rekenen.

Er bestaan naast de traditionele Boeddhistische gemeenschappen ook verschillende Boeddhistische organisaties in Nederland.

Daar kun je terecht voor meer informatie, onderricht over de leer en vaak ook voor gemeenschappelijke meditaties. Door de opkomende interesse voor meditatiepraktijken stijgt ook de interesse voor Zenboeddhisme en Vipassana meditatie.

Boeddhisme als geloof

Er bestaat een groot verschil tussen de verschillende vormen van Boeddhisme. Door de eeuwen heen zijn er vele stromingen ontstaan binnen het Boeddhisme.

De vorm die wij in het Westen beoefenen kan dus mijlenver staan qua rituelen en overtuigingen van het Theravada Boeddhisme van Zuidoost-Azië of het Mahayana Boeddhisme van Oost-Azië.

In het Tibetaans Boeddhisme bijvoorbeeld, worden er in tegenstelling tot andere tradities verschillende godheden aanbeden.

In deze traditie bestaan er talrijke beeldjes, tekeningen en relikwieën die op een altaar worden geplaatst. Tibetaans Boeddhisme combineert de essentiële beginselen van de Mahayana traditie met tantrische, sjamanistische en pre boeddhistische elementen.

Zoals de bekende Vietnamese boeddhistische monnik Tich Nhat Hanh zo sprekend kon verwoorden:

“Het Boeddhisme als religie werd samengesteld uit allerlei niet-boeddhistische elementen.”

Dit om maar te zeggen dat de kerngedachte vaak naar de achtergrond verdwijnt naarmate een godsdienst meer rituelen, ceremonies en dogma’s uit zijn mouw tovert.

Sidenote:

Het meest bekende gezicht van het Tibetaans Boeddhisme is de huidige Dalai Lama, een spiritueel leider die al sinds 1959 in ballingschap in India leeft (sinds de Chinezen Tibet bezetten). De tulku traditie van Tibet gelooft dat de Dalai Lama, die als een grote wijze wordt beschouwd, na zijn dood reïncarneert in een nieuw lichaam. Het nieuwe Dalai Lama kind wordt opgespoord aan de hand van verschillende tekenen en dit kind zou ook nog herinneringen hebben van zijn vorig leven als Lama. Éens gevonden, wordt dit Dalai Lama kind opgeleid om zoals voorheen zijn volk te kunnen leiden.

De kenmerken van Boeddhisme

1. Alle andere grote wereldgodsdiensten geloven dat één of meerdere bovennatuurlijke wezens de wereld creëerden. Deze wezens hebben de controle over het geluk en de miserie van de mensheid. In het Boeddhisme gelooft men dat alles in het universum, inclusief bergen, rivieren, dieren, planten, geluk, verdriet enz. het gevolg zijn van de inspanning en de daden van levende wezens.
2. Een grondbeginsel van het Boeddhisme is de wet van Oorzaak en Effect.
3. Alle levende wezens dragen de wijsheid en de deugd van het hele universum in zich, maar, door verkeerde gedachten en gehechtheid raken ze niet tot bij deze verlichting. Alle levende wezens hebben een Boeddha-natuur en beschikken over de mogelijkheid om in dit leven ‘ontwaakt’ of Boeddha te worden.
4. Onpersoonlijke en onvoorwaardelijke liefde. Liefde voor al wat is. Elk levend wezen heeft het recht op oneindige gelukzaligheid, ongeacht of het om een mens gaat of een lagere levensvorm, een haatdragend of liefhebbend persoon, intelligent of dwaas, man of vrouw. Mededogen staat centraal in het Boeddhisme.

6 belangrijke Wijsheden Van Het Boeddhisme

#1 Leef met Mededogen

Mededogen is één van de belangrijkste pijlers van het Boeddhisme en de grootsten onder ons herken je aan hun vermogen om mededogen te voelen. Mededogen wordt ook wel beschreven als de morele betrokkenheid bij anderen.

Het is iets dat ons eigenbelang in het gedrang kan brengen, en dat is nu net het mooie eraan. We kunnen boven onszelf uitstijgen.

Voor één keertje niet aan jezelf denken, maar je hand in het vuur steken voor een ander. Het kan grotere gevolgen hebben in je leven dan dat je denkt.

Soms scheelt er niet meteen iets met onze fysieke gezondheid, maar zit de pijn vanbinnen. Op die momenten werkt een luisterend oor enorm helend.

We scheppen banden door elkaar te helpen, en de kans is groot dat iemand die jij geholpen hebt, straks ook voor jou klaarstaat als het eens wat minder gaat.

Goedheid inspireert tot meer goedheid. Het is als een vlam die nooit uitdooft.

Bij daden van mededogen is het ook gemakkelijker om je ware aard te laten zien. Als we iets doen, enkel en alleen voor onszelf, dan dragen we onze maskers om angsten en verlangens te verbergen.

Bij mededogen vallen alle façades naar beneden en tonen we onze ware, vredevolle aard.

#2 Wees de beste versie van jezelf

Een wijze man zei ooit:

“Wees de verandering die je wilt zien in de wereld”

Deze uitspraak komt van Gandhi, de wereldbekende vredegoeroe die enorm geïnspireerd werd door het leven en de leringen van de Boeddha.

Terwijl er onrecht en geweld heerste in het vroegere gekoloniseerde India, slaagde deze man erin om duizenden mensen te overhalen om geweldloos deze onrechtvaardigheid aan te spreken.

Op die manier bleek hij bergen te kunnen verzetten.

Als Gandhi bij de pakken had blijven zitten, toekijkend hoe zijn land corrumpeerde in de handen van enkele rijke kolonisten, dan zou hij nooit meegemaakt hebben wat hij in zijn hart zo graag wou zien: rechtvaardigheid.

Zoals we kunnen leren van het Boeddhisme: je hele toekomst in dit leven (en het leven erna) hangt af van je eigen daden. Je bent onlosmakelijk verbonden met een groter geheel.

Al denk je misschien dat het openen van een ijssalon met biologisch ijs van gelukkig grazende koeien niet meteen een heldendaad is, maakt het de wereld toch een klein beetje mooier. De intentie is er.

Je kan altijd iets positiefs betekenen voor je omgeving met de middelen die binnen jouw mogelijkheden en talenten liggen.

#3 Omarm de dood

We worden zo vaak beïnvloed door de gedachte dat dit het enige leven is dat we hebben. Op die manier koesteren we weinig begrip voor onze eigen fouten en verplichten we onszelf ertoe om zoveel mogelijk te maken van dit leven en krijgen we spijt wanneer we het gevoel hebben niet genoeg te presteren.

Mogelijks ontwikkelen we een abnormale angst om te sterven, omdat die gevreesde dood ons dit enige leven en dat van onze geliefden komt afpakken waardoor we als in het niets oplossen.

Als je niet bang bent om dood te gaan, is er niets dat je niet kunt bereiken – Lao Tzu 

Het kan heel helend werken om de Boeddhistische visie over de dood in ons leven toe te laten.

De veranderlijkheid en inter-verbondenheid waar het Boeddhisme het steeds over heeft maken van de dood iets heel normaal.

Terwijl het idee rond reïncarnatie de hoop levend houdt om uiteindelijk de ultieme waarheid te vinden.

#4 Vermijd de 3 giffen

In het Boeddhisme worden de volgende drie elementen aanzien als de grootste ondeugden die lijden in je leven kunnen veroorzaken:

• Dvesha: Afkeer, haatdragendheid
• Moha: Waan, illusie
• Raga: Hebzucht, zinnelijke gehechtheid

Wees niet beschaamd als je één of meerdere van deze giffen in je leven herkent. Niemand is perfect. Wel is het goed om te accepteren dat ze er zijn en stappen te ondernemen om ze uit je leven te weren.

#5 Juiste wijze van levensonderhoud

Iets waar Boeddhisten veel belang aan hechten is het zo bewust mogelijk leven. Dit betekent ook dat de broodwinning gebaseerd zou moeten zijn op juiste intenties.

Dit betekent over het algemeen dat je je beter niet bezighoudt met het verhandelen van wapens, drugs en diensten die andere mensen schaden, maar het gaat eigenlijk nog verder dan dat.

Het betekent enerzijds dat je werk je vermogen niet in de weg staat om vrede te realiseren en anderzijds dat je werk het vermogen van anderen niet in de weg staat om vrede te realiseren.

Dit is interessant, want we hebben allemaal ons aandeel in de keten.

De slager is waarschijnlijk bijvoorbeeld geen slager geworden omdat hij hier al altijd van droomde.

Eerder omdat er een grote vraag is in onze maatschappij voor netjes verpakt vlees die je gewoon in de supermarkt kan kopen.

#6 Doe alles met aandacht

Dit is de meest krachtige wijsheid uit deze lijst. Gewoon aanwezig en gewaar zijn bij alles wat je doet.

Toen ze aan de Boeddha vroegen wat boeddhisten zoal deden, antwoordde hij: “We zitten, we eten en we lopen.”, waarop ze antwoordden: “Maar iedereen zit, eet en loopt toch?”

“Aah”, antwoordde de Boeddha, “Maar als we zitten, wéten we dat we zitten. Als we eten, wéten we dat we eten. En als we lopen, wéten we dat we lopen.”

Streef ernaar om volledig wakker te zijn op ieder moment van de dag. Kijk eens wat vaker om je heen en ben je bewust van je aanwezigheid op aarde. Doe die smartphone eens wat vaker weg en kijk hoe je huisdier zichzelf vermaakt of hoe je kinderen aandachtig en tevreden met iets bezig zijn.

Dit heet mindfulness en het gaat erom aandacht te hebben. Iets zo simpel als aandacht hebben is ertoe in staat om je hele leven te transformeren. Probeer het maar!